İş Yeri Dışı Sözleşmeler: Cayma Hakkı ve Tüketici Hakları 2025

Kapınız Çaldığında Haklarınızı Biliyor musunuz?

Kapınız çaldığında karşınızda güler yüzlü bir iş yeri dışı sözleşme satıcısı belirebilir. Alışveriş merkezinde dolaşırken cayma hakkı olan cazip tekliflerle karşılaşabilirsiniz. Bu durumda tüketici haklarınız nelerdir?

İş yeri dışında kurulan sözleşmeler, Türkiye’de yaşayan milyonlarca tüketiciyi doğrudan etkileyen bir konudur. 2024 yılında yapılan araştırmalara göre, tüketicilerin %68’i bu tür sözleşmelerde cayma hakkı konusunda yeterli bilgiye sahip değil.

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve 24 Ağustos 2024 tarihinde güncellenen İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği ile tüketici hakları güçlendirildi. 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olan yeni düzenlemeler, özellikle dijital eğitim setleri ve aktivasyon kodlu ürünlerde önemli değişiklikler getirdi.

Bu rehberde, mesafeli satış sözleşmeleri ve kapıdan satış işlemlerinde haklarınızı nasıl koruyacağınızı öğreneceksiniz.

İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşme Nedir?

İş yeri dışında kurulan sözleşme, halk arasında “kapıdan satış” olarak bilinen, ancak çok daha geniş kapsamlı bir sözleşme türüdür. Bu sözleşmeler şu durumlarda kurulur:

1. Fiziksel Temas Sonucu Kurulan Sözleşmeler

• Ev ziyaretleri: Su arıtma cihazı, temizlik ürünleri satışı
• İş yeri ziyaretleri: Ofislerde yapılan tanıtım ve satışlar
• Sokak satışları: Cadde ve parklarda yapılan pazarlama faaliyetleri

2. İş Yeri Dışı Görüşme Sonrası Sözleşmeler

Önce iş yeri dışında görüşüp, sonra şu şekillerde anlaşılan durumlar:

• Satıcının iş yerinde sözleşme imzalama
• Telefon ile sözleşme tamamlama
• Online platformda satın alma

3. Tanıtım Gezisi Sözleşmeleri

• Devre mülk satışları: Otel tanıtım gezilerinde
• Timeshare anlaşmaları: Tatil köyü sunumlarında
• Eğitim programları: Seminer sonrası kurs kayıtları

Önemli Not: Alışveriş merkezindeki stand satışları da iş yeri dışında kurulan sözleşme kapsamındadır!

Sözleşmenin Geçerlilik Şartları

İş yeri dışı sözleşmeler için katı şekil şartları vardır:

Yazılı Sözleşme Zorunluluğu

Tüketicinin El Yazısı Gereksinimleri

Sözleşmede şu kısımlar tüketicinin kendi el yazısı ile doldurulmalıdır:

1. Sözleşme tarihi
2. “Sözleşmenin bir örneğini elden teslim aldım.” cümlesi
3. “On dört gün içinde cayma hakkımın olduğu konusunda bilgilendirildim.” beyanı

Uyarı: Bu şartları sağlamayan satıcı, sözleşmenin geçersizliğini sonradan tüketici aleyhine kullanamaz!

14 Günlük Cayma Hakkı: Tam Rehber

Cayma hakkı, iş yeri dışı sözleşmelerdeki en güçlü tüketici korumasıdır. Bu hak sayesinde herhangi bir gerekçe göstermeden ve ceza ödemeden sözleşmeden çıkabilirsiniz.

Cayma Süresinin Başlangıcı

Pratik Örnek: Cayma Süresi Hesaplama

10 Mart tarihinde sözleşme imzaladınız, 15 Mart‘ta ürün teslim alındı:

• Cayma süresi: 15 Mart – 29 Mart (14 gün)
• Son gün: 29 Mart 24:00‘e kadar bildirim yapılmalı

Bilgilendirme Yapılmazsa Ne Olur?

Satıcı cayma hakkı bilgilendirmesi yapmazsa:

• 14 günlük süre geçerli değil
• Tüketici 1 yıla kadar cayma hakkına sahip
• Satıcı 1 yıl içinde bilgilendirme yaparsa, o andan itibaren 14 gün

Cayma Hakkının Kullanım Yöntemi

1. Yazılı Bildirim Zorunluluğu

Kabul edilen yöntemler:

• İadeli taahhütlü mektup (En güvenli)
• E-posta (Teslimat onayı olan)
• SMS (Gönderim raporu ile)
• Noter kanalıyla (En kesin kanıt)

2. Bildirim İçeriği

Sayın [Satıcı Adı],

[Tarih] tarihinde imzaladığım [Sözleşme No] numaralı sözleşme için 
6502 sayılı Kanun uyarınca CAYMA HAKKIM'ı kullanıyorum.

Sözleşmeden cayma tarihim: [Bugünün Tarihi]
İletişim: [Telefon numaranız]

Saygılarımla,
[Adınız Soyadınız]
[İmza]

Kritik Uyarı: Telefon ile sözlü bildirim yeterli değildir! Mutlaka yazılı kanıt oluşturun.

Cayma Hakkının İstisnaları

1. Ambalajı Açılmış Dijital İçerikler (Eski Düzenleme)

1 Ocak 2025 öncesi için geçerli istisnalar:

• CD/DVD eğitim setleri (ambalajı açılmış)
• Flash disk içerikleri (kullanılmış)
• Yazılım programları (kurulmuş)

2. Hijyen Gereksinimleri Olan Ürünler

• Kişisel bakım ürünleri (açılmış)
• İç giyim eşyaları (denenmiş)
• Kozmetik ürünleri (kullanılmış)

3. Kişiye Özel Üretim

• İsim yazılı ürünler
• Özel ölçü kıyafetler
• Kişisel tasarım ürünleri

Dijital Ürünlerde Yeni Düzenlemeler 2025

24 Ağustos 2024 tarihinde yayımlanan değişiklik ile 1 Ocak 2025‘ten itibaren aktivasyon kodlu eğitim setlerinde önemli değişiklik:

Yeni Haklar

Pratik Uygulama Örneği

Durum: Kapıdan satılan İngilizce eğitim seti aldınız (aktivasyon kodlu)

• Eski sistem: Kodu girdikten sonra cayma hakkı yok
• Yeni sistem (2025+): Kod girmiş olsanız da 14 gün cayma hakkı

Kitaplar İçin Özel Durum

İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği‘nde kitaplar istisna değil:

• Ansiklopediler: Cayma hakkı var
• Eğitim kitapları: Cayma hakkı var
• Koleksiyon kitapları: Cayma hakkı var

Doğrudan Satış Sistemlerinde Haklarınız

Doğrudan satış sistemi, satış temsilcileri aracılığıyla evlerde/iş yerlerinde gerçekleştirilen çok katmanlı pazarlama sistemidir.

Satıcı Olmak İsteyenlerin Hakları

Yasak Uygulamalar

Doğrudan satış sistemlerinde şu uygulamalar yasak:

• Giriş aidatı talep etme
• Başlangıç paketi ücreti
• Yenileme ücreti
• Ayrılma cezası

Nakliye ve Yetki Gereksinimleri

Ek Masraf Yasağı

İş yeri dışı sözleşmelerde şu masraflar talep edilemez:

• Nakliye ücreti
• Teslim bedeli
• Kargo masrafı
• Montaj ücreti

Yetki Belgesi Kontrolü

Satıcının mutlaka Ticaret Bakanlığı yetki belgesi olmalı:

• Belge numarasını isteyin
• Ticaret Bakanlığı web sitesi üzerinden doğrulayın
• Yetkisiz satıcılarla sözleşme yapmayın

Pratik Uygulama Rehberi

Sözleşme İmzalarken Yapılması Gerekenler

Kontrol Listesi:

1. Kimlik Kontrolü
   • Satıcının kimliğini isteyin
   • Şirket unvanını not alın
   • İletişim bilgilerini kaydedin
2. Yetki Belgesi Kontrolü
   • Ticaret Bakanlığı belgesi isteyin
   • Belge numarasını not alın
   • Geçerlilik tarihini kontrol edin
3. Sözleşme İncelemesi
   • Yazı boyutunu kontrol edin (12+ punto)
   • Cayma hakkı bilgilerini okuyun
   • El yazınızla doldurmanız gereken kısımları tamamlayın
4. Belge Saklama
   • Sözleşme örneğinizi saklayın
   • Satıcının kimlik ve iletişim bilgilerini kaydedin
   • Ürün garantisi varsa kayıt altına alın

Cayma Hakkı Kullanırken Yapılması Gerekenler

Adım Adım Süreç:

1. Süre Hesaplama
   • Mal teslim tarihini not edin
   • 14 gün sonraki tarihi hesaplayın
   • Takvimde işaretleyin
2. Bildirim Hazırlama
   • Yazılı bildirim hazırlayın
   • Sözleşme bilgilerini ekleyin
   • Tarih ve imzanızı atın
3. Gönderim
   • İadeli taahhütlü mektup ile gönderin
   • E-posta gönderdiyseniz teslimat onayı alın
   • Gönderim kanıtlarını saklayın
4. Takip
   • Satıcının cevabını bekleyin
   • 14 gün içinde ürünü almaya gelmeli
   • Gelmezse ürünü saklamak zorunda değilsiniz

Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar

Uyarı İşaretleri:

• Acil karar baskısı: “Bu teklif sadece bugün geçerli”
• Ön ödeme talebi: “Rezervasyon için ufak bir ödeme”
• Resmi kurum iddiası: “Bakanlık adına çalışıyoruz”
• Ambalaj açma ısrarı: “Size gösterelim nasıl çalışıyor”
• Belge vermeme: “Evrakları sonra getiririz”

Sık Sorulan Sorular

1. Cayma hakkı kaç gündür?

14 gündür. Hizmet sözleşmelerinde sözleşme tarihinden, mal teslimatında teslim tarihinden itibaren başlar.

2. Ürünü kullandım, yine de cayma hakkım var mı?

Evet. Normal kullanımdan kaynaklanan değişiklikler cayma hakkını etkilemez. Hasar vermediğiniz sürece cayma hakkınız devam eder.

3. Cayma hakkını telefon İle bildirebilir miyim?

Hayır. Mutlaka yazılı bildirim (mektup, e-posta, SMS) yapmalısınız. Telefon bildirimi hukuki güvence sağlamaz.

4. Satıcı cayma hakkı bilgilendirmesi yapmadı, ne yapmalıyım?

1 yıla kadar cayma hakkınız vardır. Satıcı 1 yıl içinde bilgilendirme yaparsa, o tarihten itibaren 14 gün süreniz başlar.

5. İş yeri dışı sözleşmelerde kargo ücreti ödemek zorunda mıyım?

Hayır. İş yeri dışı sözleşmelerde nakliye, kargo, teslim gibi ek masraflar talep edilemez.

6. Dijital eğitim setinin kodunu kullandım, cayabilir miyim?

2025’ten itibaren evet. Aktivasyon kodlu dijital ürünlerde artık cayma hakkınız bulunuyor.

7. Ambalajı açılmış kitap için cayma hakkım var mı?

Evet. Kitaplar cayma hakkı istisnası değildir. Ambalajı açılmış olsa da cayma hakkı kullanılabilir.

8. Satıcı “depozit” talep etti, vermek zorunda mıyım?

Hayır. Cayma süresi içinde hiçbir ödeme talep edilemez. Yapılan ödemeler derhal iade edilmelidir.

9. Cayma bildirimini yaptım, ürünü ne kadar saklamalıyım?

14 gün. Bildirim tarihinden itibaren 14 gün içinde satıcı ürünü almalı. Almazsa saklamakla yükümlü değilsiniz.

10. Doğrudan satış sistemine katılmak için ücret ödemeli miyim?

Hayır. Giriş aidatı, başlangıç paketi ücreti gibi hiçbir ödeme talep edilemez.

11. Tanıtım gezisinde devre mülk aldım, cayma hakkım var mı?

Evet. Tanıtım gezisi sırasında kurulan sözleşmeler iş yeri dışı sözleşme kapsamında 14 günlük cayma hakkı vardır.

13. Cayma hakkımı kullandım, paramı ne zaman alırım?

14 gün içinde. Satıcı cayma bildirimini aldıktan sonra en geç 14 gün içinde ödemenizi iade etmelidir.

14. İş yerinde İmzalanan sözleşme cayma hakkı kapsamında mı?

Duruma bağlı. Eğer ilk temas iş yeri dışında yapıldıysa ve sonra iş yerinde sözleşme imzalandıysa cayma hakkı vardır.

15. Cayma bildirimi nasıl yazmalıyım?

Basit ve net. Cayma hakkınızı kullandığınızı, sözleşme bilgilerinizi, tarihi ve imzanızı içeren yazılı bir metin yeterlidir.

Mağduriyet Yaşadığımda Nereye Başvurabilirim?

1. Tüketici Hakem Heyetleri

• 149.000 TL’ye kadar: İlçe/İl Tüketici Hakem Heyetleri
• Başvuru ücreti: Ücretsiz
• Süre: En fazla 6 ay

2. Tüketici Mahkemeleri

• 149.000 TL üzeri uyuşmazlıklar
• Hakem Heyeti kararına itiraz
• Avukat gerekli olabilir

Sonuç ve Öneriler

İş yeri dışında kurulan sözleşmeler, tüketicilerin ani kararlarla alışveriş yapma riskini taşır. Bu nedenle güçlü tüketici koruma mekanizmaları geliştirilmiştir.

Ana Çıkarımlar

1. 14 günlük cayma hakkı herhangi bir gerekçe gerektirmez
2. 2025’ten itibaren dijital ürünlerde yeni koruma mekanizmaları
3. Yazılı sözleşme zorunluluğu kesindir
4. Ek masraf talep edilemez (kargo, nakliye vs.)
5. Yetki belgesi kontrolü şarttır

Bilinçli Tüketici Olmanın 5 Altın Kuralı

1. Aceleci karar verme – En az 1 gün düşünme süresi tanıyın
2. Belge kontrolü – Yetki belgesi, kimlik, iletişim bilgilerini kaydedin
3. Sözleşme inceleme – Her maddeyi okuyun, anlamadığınızı sorun
4. Cayma hakkı bilgisi – Haklarınızı öğrenin ve not alın
5. Kanıt saklama – Tüm belgeleri ve yazışmaları arşivleyin

Tüketici haklarınız sadece kağıt üzerinde değil, günlük yaşamınızda size güven sağlayan real araçlardır. Bu hakları bilmek ve kullanmak, hem kişisel mağduriyetinizi önler hem de piyasada dürüst çalışan satıcıları destekler.

Kaynakça

1. “İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Hakkında Bilgilendirme”, 21 Ocak 2025
2. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
3. İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği
4. Resmî Gazete, 24 Ağustos 2024, Sayı: 32641, “İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”
5. “Doğrudan Satış Sistemleri Hakkında Bilgilendirme”, 2025