Evlilik birliğinin sona ermesi, hayatın en zorlu süreçlerinden biridir. Bu süreçte sadece duygusal zorluklar değil, aynı zamanda hukuki süreçler de kişileri beklemektedir. Boşanma davalarında hakimlerin nelere dikkat ettiğini bilmek, bu zorlu süreçte daha avantajlı bir konumda olmanızı sağlayabilir. Davanızın lehınize sonuçlanması için, hakimlerin göz önünde bulundurduğu kriterleri anlamak büyük önem taşır. Bu yazıda, boşanma davalarında hakimlerin nelere dikkat ettiğini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Boşanma Davası Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Usul Kuralları
Bir boşanma davası açıldığında, mahkeme öncelikle davanın usulüne uygun açılıp açılmadığını inceler. Bu aşama, davanın esasına girmeden önce yapılan bir ön incelemedir ve çok kritik bir öneme sahiptir.
Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Zorunlu Unsurlar
Dava dilekçesi, boşanma sürecinin başlangıç noktasıdır ve bu dilekçenin belirli zorunlu unsurları içermesi gerekmektedir. Eğer dilekçeniz bu zorunlu unsurları içermiyorsa, davanız daha başlamadan usulden reddedilebilir.
Dava dilekçesinde bulunması gereken zorunlu unsurlar şunlardır:
- Mahkeme adı
- Tarafların ad, soyad ve T.C. kimlik numaraları
- Dava konusu ve sebepleri
- Taleplerin açık bir şekilde belirtilmesi
- Davacının imzası
Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) madde 119’a göre, dava dilekçesinde bu zorunlu unsurların bulunmaması halinde, hakim davacıya eksiklikleri tamamlaması için bir haftalık kesin süre verir. Bu süre içinde eksiklikler tamamlanmazsa dava açılmamış sayılır.
Anlaşmalı Boşanma Davalarında Hakimin Dikkat Ettiği Hususlar
Anlaşmalı boşanma, Türk Medeni Kanunu’nun 166/3 maddesine dayanır ve eşlerin boşanma, velayet, mal paylaşımı gibi konularda anlaşmış olmaları durumunda uygulanan bir boşanma yöntemidir.
Tarafların Özgür İradelerinin Tespiti
Anlaşmalı boşanma davalarında hakim, tarafların sunduğu protokoldeki hususların tarafların özgür iradeleriyle kabul edilip edilmediğine özellikle dikkat eder. Bu nedenle, tarafların avukatları olsa bile, hakim tarafları bizzat mahkemede dinlemek ve iradelerin özgür olup olmadığını tespit etmek ister.
Türk Medeni Kanunu’nun 166/3 maddesine göre: “Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır.”
Protokolün Değerlendirilmesi
Hakim, anlaşmalı boşanma protokolünü incelerken şu hususlara dikkat eder:
- Boşanma: Tarafların boşanma konusunda anlaşmış olmaları
- Velayet: Çocukların velayeti konusundaki anlaşma
- Mal Varlığı: Malların paylaşımı konusundaki anlaşma
Hakim, özellikle çocukların üstün yararını gözetir ve protokoldeki velayet düzenlemesinin çocukların yararına olup olmadığını değerlendirir.
Çekişmeli Boşanma Davalarında Hakimin Dikkat Ettiği Hususlar
Çekişmeli boşanma davaları, Türk Medeni Kanunu’nun 166/1-2 maddelerine dayanır ve eşlerin boşanma konusunda anlaşamadıkları durumları kapsar.
Kusur Oranının Belirlenmesi
Çekişmeli boşanma davalarında hakim, taraflardan hangisinin daha kusurlu olduğuna özellikle dikkat eder. Çünkü taraflardan biri boşanmak istemezse, diğer tarafın kusuruna göre boşanmaya karar verilir.
Hakim, kusur oranını belirlerken şu delillere bakar:
- Tanık beyanları
- Belgeler
- Fotoğraflar
- Ses kayıtları
- Diğer deliller
Türk Medeni Kanunu’nun 166/1 maddesine göre: “Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.”
Maddi ve Manevi Tazminatın Belirlenmesi
Hakim, maddi ve manevi tazminata hükmedip hükmetmeyeceğine ve ne kadar hükmedeceğine kusur oranının yüksekliğine ve diğer delillere göre karar verir.
Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesine göre: “Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir. Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
Çocuğun Velayetinin Belirlenmesinde Dikkat Edilen Hususlar
Boşanma davalarında en hassas konulardan biri, çocukların velayetinin kime verileceğidir. Hakim, bu konuda karar verirken çocuğun üstün yararını gözetir.
Sosyal İnceleme Raporu
Velayet konusunda hakim, düzenlenecek sosyal inceleme raporundaki değerlendirmeye göre karar verir. Sosyal inceleme uzmanları, tarafların bulunduğu ortama giderek çocukların hangi tarafta kalırsa daha sağlıklı yetişecekleri konusunda rapor düzenler.
Türk Medeni Kanunu’nun 182. maddesine göre: “Mahkeme, boşanma veya ayrılığa karar verirken, olanak bulundukça ana ve babayı dinledikten ve çocuk vesayet altında ise vasinin ve vesayet makamının düşüncesini aldıktan sonra, ana ve babanın haklarını ve çocuk ile olan kişisel ilişkilerini düzenler.”
Sosyal Ekonomik Durum Raporu
Hakim, tarafların ekonomik durumunu araştırmak için sosyal ekonomik durum raporu düzenlenmesini isteyebilir. Bu rapor, kolluk görevlileri tarafından düzenlenir ve tarafların ekonomik durumunu ortaya koyar.
Hakim, bu rapora dayanarak nafaka, maddi ve manevi tazminatın miktarını belirler.
Tanık Beyanlarının Önemi
Boşanma davalarında tanık beyanları büyük önem taşır. Tanıkların gördüğü veya duyduğu olaylar, hakimin kararını etkileyebilir.
Görgü ve Duyuma Dayalı Tanıklık
Tanıkların sadece gözleriyle gördükleri değil, duyduklarını da anlatmaları önemlidir. Örneğin, komşuların sık sık tartışma sesleri duyduklarını söylemeleri durumunda, hakim bu ses duyumlarını delil olarak kabul edebilir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi kararlarında, tanık beyanlarının boşanma davalarında önemli bir delil olduğu ve hakimin bu beyanları değerlendirirken tanığın taraflarla olan ilişkisini, beyanın içeriğini ve diğer delillerle uyumunu dikkate alması gerektiği vurgulanmıştır.
Diğer Delillerin Değerlendirilmesi
Hakim, boşanma davasında sunulan diğer delilleri de değerlendirerek karar verir.
Yazılı Belgeler, Ses Kayıtları ve Fotoğraflar
Boşanma davalarında sunulan yazılı belgeler, ses kayıtları ve fotoğraflar, hakimin kararını etkileyen önemli delillerdir. Bu deliller, tarafların iddialarını destekleyebilir veya çürütebilir.
Yargıtay’ın içtihatlarına göre, özel hayatın gizliliğini ihlal etmeyen ve meşru yollarla elde edilmiş ses kayıtları ve fotoğraflar, boşanma davalarında delil olarak kabul edilebilir.
Pratik Uygulamalar ve Öneriler
Boşanma davası sürecinde dikkate almanız gereken bazı pratik öneriler:
Dilekçe Hazırlığı
- Dava dilekçenizin zorunlu unsurları içerdiğinden emin olun.
- Dilekçenizde iddialarınızı destekleyecek delilleri belirtin.
- Taleplerınızı açık ve net bir şekilde ifade edin.
Delil Toplanması
- Tanıklarınızı önceden belirleyin ve ifadelerini alın.
- Varsa yazılı belge, fotoğraf ve ses kayıtlarını dosyaya sunun.
- Delillerinizin meşru yollarla elde edildiğinden emin olun.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü
- Protokolün tüm taleplerınızı içerdiğinden emin olun.
- Özellikle çocukların velayeti ve mal paylaşımı konularında detaylı düzenlemeler yapın.
- Protokolün her maddesinin açık ve anlaşılır olmasına dikkat edin.
Sonuç
Boşanma davalarında hakimlerin nelere dikkat ettiğini bilmek, davanızın lehınize sonuçlanması için büyük önem taşır. Davanın usulüne uygun açılması, delillerin doğru sunulması ve yasal süreçlerin takip edilmesi, bu zorlu süreçte size avantaj sağlayacaktır.
Anlaşmalı boşanma davalarında tarafların özgür iradelerinin tespiti, çekişmeli boşanma davalarında ise kusur oranının belirlenmesi, hakimin en çok dikkat ettiği hususlardır. Ayrıca, çocukların velayeti konusunda sosyal inceleme raporu, maddi konularda ise sosyal ekonomik durum raporu hakimin kararını etkileyen önemli faktörlerdir.
Bu yazıda bahsedilen hususlara dikkat ederek, boşanma sürecinizi daha bilinçli ve etkili bir şekilde yönetebilirsiniz. Ancak, her boşanma davası kendine özgü olduğundan, profesyonel hukuki destek almanız her zaman önerilir.
Kaynakça
- Türk Medeni Kanunu, Kanun No: 4721, Kabul Tarihi: 22.11.2001.
- Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Kanun No: 6100, Kabul Tarihi: 12.01.2011.
- Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin kararları.
- Boşanma Davasında Hakim Nelere Dikkat Eder? Eşlere ve Tanıklara Ne Sorar?
- Boşanma Davasında Hakim Neye Dikkat Eder